Kinderen begeleiden

Kinderen en afscheid

“Oma, als u dood bent en we gaan u begraven, mag ik dan mijn prinsessenjurk aan?” Een vraag waar iedere volwassene aan het sterfbed van oma even kromme tenen van kreeg, maar de kleine meid maakte met haar plotselinge vraag de uitvaart en de wensen van oma wel bespreekbaar voor iedereen.

Kinderen zijn onbevangen, eerlijk en tegelijkertijd ook kwetsbaar. Maar wat kunnen we veel van ze leren, ook wanneer we afscheid moeten nemen van iemand. Kinderen accepteren dingen gemakkelijker dan wij. Ze denken niet verder na dan de antwoorden die ze krijgen en ze laten hun emoties meestal gemakkelijk zien. Toch rouwen kinderen ook en het is belangrijk dat we juist oog voor ze hebben, zowel voor, tijdens als na de uitvaart.

Er zijn honderd en één manieren om kinderen te helpen met hun rouwverwerking, zo past er bij ieder kind wel iets. De één wil een troostknuffel, de ander wil praten en weer een ander alleen maar vastgehouden worden. Alles draait om aandacht. Ik heb echt een passie voor kinderen en vind het dan ook heel belangrijk en om hen te betrekken bij het afscheid nemen.

Troostknuffel en – koffer

Zo krijgen de kleintjes allereerst een troostknuffel en is er tijdens de dagen tot aan de uitvaart een troostkoffer beschikbaar. Hierin zitten diverse (voor)leesboekjes die gaan over overlijden. Maar ook kleurplaten, stiften, pennen en knutselmateriaal. Zodat ze spelenderwijs bezig kunnen zijn met het afscheid.

Ons eigen voorlees-/kleurboekje

Eind 2017 kwam ons eigen voorlees- en kleurboekje uit. Al langere tijd wilde ik graag een verhaaltje schrijven waarin ik uitleg aan kinderen wat er gebeurd als iemand overleden is.

Hennie Blaauwendraat heeft tekeningen bij de tekst gemaakt die de kinderen kunnen inkleuren. En er is ruimte gehouden voor de kinderen om herinneringen op te schrijven of in te plakken.
Zo hebben ze een eigen persoonlijk boek die ze helpt om te begrijpen wat er met een uitvaart allemaal op ze afkomt.

De kist

Vaak vinden kleine kinderen de kist heel fascinerend. Ze willen bijvoorbeeld graag helpen de kist naar binnen of buiten te rijden. En wanneer ze de kist voor het eerst zien, laten we ze ook altijd even goed de binnenkant zien. Het zachte kussentje en dekentje. Zodat ze zien dat het niet heel eng is.

Soms mag een kist aan de buitenkant beschilderd worden door de (klein-)kinderen. Ze zetten hun handjes erop of plaatsen met een lippenstift kusjes. Soms tekenen ze gewoon iets en groter kinderen schrijven een tekst op de kist. Hiervoor is bij ons al het materiaal beschikbaar.

Maar ook wanneer er gekozen wordt om de kist juist sober te houden, kunnen kinderen bijvoorbeeld wel op de binnenkant van de kist schrijven of tekenen. Dat ziet niemand. Of ze leggen een tekening of iets wat hen dierbaar is in de kist. 

Pubers

Pubers vallen met het regelen van een uitvaart vaak een beetje tussen wal en schip. Zij hebben de neiging om zich in hun verdriet terug te trekken en wij hebben de neiging om hen een beetje te vergeten. Ze vragen immers geen aandacht zoals de kleinsten en ze mogen vaak nog niet meepraten met de volwassenen. Niet uit onwil, maar we denken hen zo te beschermen voor al het verdriet.

Toch is het juist belangrijk om ook naar hun ideeën te luisteren, zodat ze zich betrokken voelen en mogen weten dat hun verdriet meetelt. Bij mij zoeken ze vaak muziek uit die zij bij hun overleden dierbare vinden passen. Soms maken ze een powerpointpresentatie met foto’s die we tijdens de dienst laten zien. Gewoon omdat ze dat goed kunnen. Soms willen ze zelf iets zeggen in de dienst en wanneer ze dat te spannend vinden kunnen ze het opschrijven, zodat wij het voor ze voorlezen. En vaak willen ze bijvoorbeeld ook helpen met het dragen van de kist. Ze mogen doen wat bij hen past.
Samen zoeken we naar mogelijkheden die voor iedereen in de familie, inclusief de kinderen goed voelt en past bij de overleden dierbare.

kinderen-afbeelding

“Mag ik je troosten? Laat je tranen maar gaan! Zolang jij me nodig hebt, zal ik naast je staan.”

Laatste wensboekje

Met zorg samengesteld en eenvoudig in te vullen om jou te helpen hierover na te denken.